Lệch huyết Phá Tam Giang – món ăn đặc sản vùng Đầm Phá

Được biết đến là vùng đầm phá nước lợ lớn nhất Đông Nam Á, nơi đây sỡ hữu nhiều loài đặc sản mà không phải nơi nào cũng có. Trong đó nổi bật nhất phải nói đến là các món ăn được chế biến từ lệch huyết – món ngon “trời ban” của vùng đất Tam Giang.

1. Đôi nét về lệch huyết Phá Tam Giang:

Lệch huyết thường sống vùng cửa sông giao với biển ở miền Trung, mình lóng lánh màu hồng bạc. Lệch là loài lươn “nước mặn”. Chúng thuộc họ cá mang liền, tên khoa học là họ synbranchidae. Lệch huyết thường không to, chỉ cỡ cây đũa ăn cơm hoặc lớn hơn một chút, dài chừng 20 – 30 cm. Con lệch gần như không có vây ngực và vây bụng, vây lưng và vây hậu môn cũng bị thoái hóa, còn rất nhỏ.

Mắt lệch cũng “ti hí mắt lươn”, khe mang nhỏ, không có bong bóng và xương sườn để thích nghi đời sống chui rúc bùn lầy. Lệch là loài lưỡng tính có cả hai cơ quan túi tinh và buồng trứng.

Lệch huyết – món ngon trời ban

Để gặp được con lệch này, người ta phải chờ đến độ tháng 10 hằng năm, khi mà những cơn bão ầm ào ghé qua, trời đất vần vũ, nước lũ từ sông dâng lên rồi cuộn trào ra biển thành một màu đục ngầu, xám ngắt.

2. Cách sơ chế lệch huyết:

Làm lệch cũng rất đơn giản, bạn cho lệch vào chậu, thêm ít muối và một nắm lá tre rồi dùng lá tre chà mạnh vào thân lệch để làm mất chất nhầy ở da, sau đó cắt đầu, mổ bụng.

Công đoạn mổ bụng hơi mất thời gian vì thân lệch nhỏ, trơn nhưng với công sức đó mà thưởng thức được vị ngon, béo và bổ dưỡng từ con lệch mang lại thì quả không hoài công. Sau khi rửa sạch lệnh, cắt từng đoạn ngắn khoảng lóng tay cho vào nồi, thêm gia vị ướp một lúc để lệch thấm gia vị rồi đem kho.

3.  Các món ăn được chế biến từ lệch:

• Lệch kho tiêu:

Để có một nồi lệch kho tiêu ngon thì khi kho lệch phải cho thật nhiều ớt hoặc tiêu mới ngon vì lệch là loại rất tanh. Nhiều người thường bảo lệch phải kho đến “ba lửa” thì mới ngon. Lần thứ nhất là kho lệch với nước mắm và gia vị, cho lửa thật nhỏ để lệch chín qua, đợi thật khô, khi thấy mùi thơm như sắp cháy thì thêm một ít nước vào kho lửa thứ hai.

Lệch huyết kho tiêu – món ăn ấm lòng ngày rét

Đợi khi nồi lệch khô lần nữa, mùi thơm hấp dẫn mang theo cả gia vị thì cho thêm ít nước và kho lửa thứ ba. Lúc này những đoạn lệch cắt nhỏ sẽ thấm đủ gia vị, ăn dai dai, béo không lẫn lộn vào đâu được.

• Lệch huyết um chuối:

Củ chuối xắt miếng vừa ăn, cùng khế, rau húng cay, ngò gai, ngò ôm cắt nhỏ để sẵn. Ướp lệch với các gia vị, thêm nghệ, ớt tươi xắt lát, tiêu bột trong khoảng mười lăm phút; sau đó, phi thơm dầu phộng rồi cho lịch đã ướp vào đảo đều.

Lệch huyết um chuối – món ngon cho gia đình ngày đông

Tiếp đó, cho các loại củ chuối, khế vào cùng chút nuớc, đậy nắp để lửa liu riu. Đợi khoảng 10 phút cho củ chuối nhừ, khế cũng vừa tiết ra đủ vị chua, cùng vị béo của dầu phộng, sẽ cho nốt các loại rau mùi vào. Nhớ phải thêm lá lốt, món um mới tỏa hương thơm quyến rũ đặc trưng.

• Lệch huyết um măng:

Cách làm món ăn này cũng không quá cầu kì, khi lệch được làm sạch và nêm ướp gia vị rồi thì bạn sẽ bắt chảo dầu nóng, phi hành cho thơm, đổ phần xương, đầu lạch khúc đã thấm gia vị vào um, sau đó cho măng, cà chua, khế vào tiếp tục đun nhỏ lửa.

Món ngon phải thử vào ngày đông – lệch huyết um măng

Vài phút sau đổ nước đã nấu sôi vào thêm chuối chát, khế và chờ nước sôi trở lại thì bắc xuống, nêm gia vị vừa ăn rồi bỏ rau thơm vào. Măng quyện với vị ngọt của lạch, cái chua dịu của cà chua, lạch thì bùi bùi ngon ngọt ăn với chén cơm nóng dẻo thật tuyệt vời.

Trước đây, người dân phá Tam Giang chủ yếu chế biến món lệch kho hoặc um chua, nấu canh chua. Nhưng bây giờ có thêm món lệch huyết nướng lá chuối và lệch hấp với lá lốt.

Lệch huyết không chỉ là một món ăn ngon, mà nó còn mang lại giá trị dinh dưỡng vô cùng cao đối với sức khỏe con người. Vì thế nếu du lịch Huế, bạn hãy ghé đến nhà hàng Cồn Tộc để thử món ngon “trời cho” này nhé.